NVAIR-Jong Bestuurslid Julia van Leeuwen vertelt over haar bizarre ervaringen met technologie in China. Zij heeft in 2018 en 2019 twee keer in Shanghai gewoond voor de studie van Chinees recht, cultuur en taal.

Ondanks de 11 uur durende vlucht en de jetlag, stapte ik met volle energie het vliegtuig uit op Shanghai Pudong Airport. Ik zal met jullie delen wat ik in de eerste 4 uur al ervaren heb op het gebied van technologie. Allereerst, kom je China niet in zonder je gezicht en je vingers te laten scannen en goedkeuren. Als onwetende reiziger doe je dit vast zonder er te veel bij na te denken, maar als rechtenstudent doe je dit met wat vraagtekens in het achterhoofd wat betreft de privacy. Vervolgens was het een hele klus om bij mijn appartement aan te komen. Een metrokaartje kon ik alleen kopen met WeChat Pay of Ali Pay (ik wist niet eens wat het was) en voor een Didi (Chinese Uber) gold hetzelfde. Dan maar een ‘gewone’ taxi. Ik liet mijn Engelse adres zien, onwetende dat bijna niemand Engels spreekt in China (nee zelfs in Shanghai niet!). Ik probeerde Google Translate te openen, maar was even vergeten dat Google geblokkeerd is in China… Met wat handen en voetenwerk en 2 uur later, probeerde ik mijn appartement in te komen. Hiervoor gebruiken ze geen ouderwetse sleutels, maar een touchscreen met een code, die ik niet wist. OK. Weer een probleem erbij. Honger. Ik probeerde een hamburger te bestellen bij de dichtstbijzijnde McDondald’s: ‘Mevrouw u kunt bij deze McDonald’s alleen met uw gezicht of uw telefoon betalen’. En weer een probleem erbij. Niet erg toeristvriendelijk die technologie zal je denken.

Gelukkig, na een paar weken kon ik de grote voordelen ondervinden van alle technologische mogelijkheden in China. WeChat en Ali Pay kan je zien als het digitale betaalsysteem van WhatsApp. Ik gebruikte alleen Wechat Pay dus ik zal ook hiernaar refereren.

Waarvoor kan je het onder andere gebruiken? In elke winkel (zelfs een lokale minimarket) staan de caissières klaar met een scanner (en ja je wordt raar aangekeken als je met cash of pinpas probeert te betalen). Ook je je gas/water/licht en ziekenhuisrekeningen, taxi’s, leenfietsen, e-commerce (je kan echt alles via Taobao kopen) en zelfs zwervers kun je met WeChat Pay betalen! Ben je iemand geld schuldig (bijvoorbeeld de schoonmaakster), dan hoef je alleen maar een bedrag te ‘transferren’ via WeChat wat binnen 1 seconde geaccepteerd kan worden door de ontvanger en bij zijn/haar ‘balance’ komt. Als het regent en je bent je paraplu vergeten, geen zorgen want je kan ze via je telefoon huren in elk metrostation. 

Eén van de eerste dingen die ik mij afvroeg was ‘gaan hun telefoons dan nooit leeg?!’ Ook daar hebben ze oplossingen voor. Je kan met WeChat op elke paar meter een draagbare powerbank huren. Of je koopt een hoesje met een ingebouwde batterij…

Een ander opvallend fenomeen zijn de ‘Big Brother’ verkeerslichten en camera’s. Ik zal eerlijk bekennen, in een half jaar tijd ben ik maar een enkele keer door rood gelopen. Overal hangen camera’s met gezichtsherkenning. En nee niet 1 camera, maar stuk of 4/5 op 1 punt. China is zelfs bezig met een pilot voor verkeerslichten. Loop je door rood dan word je met je foto, naam en deel van je ID-nummer op een groot scherm of op het stoplicht zelf afgebeeld en krijg je een boete. Typisch gevalletje van public-shaming. Daarnaast kan je ook (gratis) toiletpapier krijgen door simpelweg je gezicht te laten scannen. Toiletpapier wordt er over het algemeen namelijk niet aangeboden dus dit is wel fijn als je je zakdoekjes vergeet!

Wat kunnen mannen in Nederland doen als hun vrouw uren aan het winkelen is in de H&M of Zara? Juist ja, niks. Wat kunnen mannen dan in China doen? Karaoke zingen in een hokje of VR-reality games spelen in een half over-de-kop vliegende stoel dat op elke verdieping staat!

Robots spelen ook een duidelijke rol in China. Ze verzorgen live pianomuziek en dansen voor je, persen jus d’orange in een café en metrostations, bedienen je, maken de vloer schoon in hotels en restaurants (komen zelfs uit de lift!) en vervullen de rol van griffier in de rechtbank.

Ten slotte zal ik nog AI-systemen benoemen die in bepaalde rechtbanken worden gebruikt (waaronder Shanghai People’s Court). In Shanghai gaat alles digitaal, zo worden dossiers en bewijsstukken digitaal ingediend en automatisch gesorteerd door het systeem. Daarnaast kunnen burgers vrijwel alle zaken online meekijken. ‘AI Speech Recognition System’ wordt gebruikt om stemmen van rechters, eisers, beklaagden en andere procesdeelnemers te onderscheiden. Naar verwachting zal dit AI-spraakherkenningssysteem zich uitbreiden naar gerechtelijke vergaderingen en vergaderingen van het gerechtelijk comité.

Kortom, geen tekort aan technologie in China! Ik weet niet of ik zo zelfverzekerd kan zeggen dat wij, in Nederland, hiervan kunnen leren. We hebben hele andere normen en waarden en een compleet verschillend politiek stelsel. Desalniettemin, is het de moeite waard om naar landen als China te kijken wat betreft de razendsnelle ontwikkelingen in technologie. Dingen in het dagelijks leven verlopen veel efficiënter en ook op het gebied van veiligheid dient het zijn doel. Daarnaast wordt het ook gebruikt als recreatiemiddel. Er zijn uiteraard nog veel meer en meer geavanceerde technologische ontwikkelingen, maar dit zijn voorbeelden waar je dagelijks mee te maken krijgt als inwoner van China. Ik ben benieuwd hoe het zich zal voortborduren!