*Schrijver van de schrijver: Ross Goodwin
Recensie door Jacqueline de Jongh-Moolenaar
“Onze schrijftechniek beïnvloedt ook onze gedachten”
 (Nietzsche)

Kan AI kunst produceren? Dat is de vraag waarmee het IDFA (Internationaal Documentaire Festival Amsterdam) het boek 1 the Road introduceert op de website van het IDFA 2019. Om antwoord te geven op die vraag hoeft men eigenlijk alleen maar een bezoek te brengen aan de website van “The world’s largest community of artists exploring the impact of AI on art, culture and society”: AIArtists.org. Hier is ook een korte film te zien over het maken van het boek 1 the Road. Ross Goodwin omschrijft zichzelf als een creatieve techneut een “gonzo data wetenschapper”. Met een door Google ter beschikking gestelde Cadillac, uitgerust met een surveillance camera, een GPS, een microfoon en een klok, onderneemt Goodwin in maart 2017 een klassieke literaire road trip van New York naar New Orleans. In de auto bevindt zich ook een portable “AI schrijfmachine”. De data uit de camera, GPS, microfoon en klok worden real time ingevoerd in de schrijfmachine, die vervolgens meters en meters papier uitspuugt op de achterbank van de auto. De machine is lerend, gevoed met de inhoud van talloze boeken kan de machine onderscheiden wat woorden zijn, wat grammatica is en wat een idee is. Goodwin omschrijft het leerproces als primitief: alsof een insectenbrein leert schrijven. Hij is de maker van het algoritme vandaar wordt hij de schrijver van de schrijver genoemd*.

Verwacht geen boek dat je meeneemt naar een andere wereld, met een verhaallijn, personages, verwachtingen, logica of empathie. De auto is de pen, waarmee mobiel, via steeds veranderende data, aan de hand van het logaritme, dat is ontworpen om te herkennen en de verworven kennis te gebruiken, teksten worden gevormd. Omdat bij het lezen van een boek ons brein verbanden zoekt en via de fantasie zelf een input heeft in het verhaal, leest 1 the Road als een onsamenhangende brei van losse teksten, waarvan het schoksgewijze effect nog meer nadruk krijgt door de aaneenschakeling van momenten, die feitelijk benoemd worden. Alsof je bij elke alinea in een boek leest hoe laat het is. Als zodanig leest het niet als een conventioneel boek. Maar zo is het ook niet bedoeld.

Als ghost writer van president Obama raakte Goodwin in de ban van het gebruik van algoritme bij het schrijven van teksten. Niet als vervanging van de schrijver maar als uitbreiding van de menselijke capaciteit.

Technologie is altijd een deel van ons geweest, zegt Goodwin, AI is de nieuwste ontwikkeling op rij, het zal de mens nooit vervangen maar de mens zal baat hebben bij een intensieve samenwerking.

Het biedt de mens de mogelijkheid boven zichzelf uit te stijgen. Op maat gemaakte AI, die voldoet aan de individuele behoefte van ieder mens, niet vervangend maar aanvullend. Een creatieve uitbreiding van ons intellect, de samenwerking van mens en machine. Goodwin en zijn team zien dit project als een start daarvan. De mens houdt niet op waar AI begint, het gaat hier eerder om een fusie dan om een overname.

Op technische onderdelen kan men niet echt spreken van vernieuwing in dit project, wel als het gaat om de manier van samenvoegen ervan en het resultaat in tekst.
Het is daarom niet voor niets dat Goodwin voor dit project beloond werd met twee mooie prijzen: de Doclab Award for Digital Storytelling 2019 en de Digital Dozen Breakthrough in Storytelling Award 2019 van Columbia University.

Deze schrijftechniek zet ons zeker aan het denken, we zijn niet langer alleen met onze gedachten maar communiceren interactief letterlijk en figuurlijk langs nieuwe wegen.

Als boek lastig sterren toe te kennen, als project zeker geslaagd: 4 sterren.

NVAIR-lid Jacqueline de Jongh-Moolenaar is advocaat te Sassenheim en bespreekt voor de NVAIR literaire producties.